Παρά το γεγονός ότι η συζήτηση για την Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα διεξάγεται για περισσότερο από μια δεκαετία, οι πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έδωσαν τα τελευταία χρόνια μια νέα δυναμική ώθηση με αποτέλεσμα οι πολιτικές Ανοικτής Πρόσβασης τόσο χρηματοδοτών όσο και φορέων έρευνας να καλούν (υποχρεώνοντας ή ενθαρρύνοντας) τους ερευνητές να παράσχουν Ανοικτή Πρόσβαση στα δεδομένα τους.

Ως ερευνητικά δεδομένα χαρακτηρίζονται τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται ως βασικές πηγές στην ερευνητική διαδικασία, όπως πχ. αριθμητικά δεδομένα, αρχεία κειμένων, εικόνων και ήχων,κτλ.  Η Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα συμβάλει στη μακροχρόνια διατήρησή τους, στον έλεγχο της ακρίβειάς τους, στη διαθεσιμότητά τους για επανάχρηση από διαφορετικές ερευνητικές ομάδες, ακόμα και από επιχειρήσεις ή το ευρύ κοινό, στην εντατικοποίηση της έρευνας, αλλά και στον περιορισμό της αντιγραφής εργασιών χωρίς αναφορά στις πηγές. Σε διεθνές επίπεδο η εργασία για τη δημιουργία βάσεων επιστημονικών δεδομένων εξοικονομεί οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους και επιφέρει αποτελέσματα υψηλών προδιαγραφών και προστιθέμενης αξίας.

Η συζήτηση για την Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα δεν είναι νέα, καθώς ήδη από το 2004 η Διακήρυξη του ΟΟΣΑ (την οποία έχει υπογράψει και η Ελλάδα) ανακοίνωνε τη στήριξή της στην Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα, ενώ το 2007 ο ΟΟΣΑ δημοσίευσε τις "Αρχές και Οδηγίες για την πρόσβαση σε ερευνητικά δεδομένα με δημόσια χρηματοδότηση". Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) σημαντικό βήμα συνιστά η Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2012) για την "Πρόσβαση στην επιστημονική πληροφορία και τη διαφύλαξή της". Στο πλαίσιο ειδικότερα του Ορίζοντα 2020 υιοθετήθηκε πιλοτική δράση για Ανοικτή Πρόσβαση στα επιστημονικά δεδομένα στα οποία βασίζονται δημοσιεύσεις σε συγκεκριμένες θεματικές περιοχές. Από το 2017 και εξής προβλέπεται πλέον η υποχρέωση παροχής Ανοικτής Πρόσβασης στα ερευνητικά δεδομένα για όλες τις θεματικές περιοχές (με την πρόβλεψη ρήτρας εξαίρεσης).

Εργαλείο-κλειδί στη σωστή διαχείριση των δεδομένων είναι το Σχέδιο Διαχείρισης Δεδομένων (Data Management Plan/DMP). Το Σχέδιο Διαχείρισης Δεδομένων περιγράφει τον κύκλο ζωής της διαχείρισης των δεδομένων: τον τρόπο συλλογής, διαχείρισης (τόσο κατά τη διάρκεια υλοποίησης της έρευνας όσο και μετά), την ακολουθούμενη μεθοδολογία, τον τρόπο παροχής ανοικτής πρόσβασης και μακροχρόνιας διαφύλαξης.